Байкелдіұлы Амалбай 1901 жылы Оңтүстік Қазақстан облысы, Ленгір ауданы, Қызыл-Қанат (Ақайдар) ауылында дүниеге келген. 17.07.1942 жылы КСРО-ның әскер қатарына қосылып, соғысқа аттанады. 1943 жылдың тамыз айында әскер қатарынан жоғалып кетуіне байланысты шығып қалады.
Амалбай Байгельдиев соғысқа 1942 жылдың 15 қыркүйегінде аттанған. Ол кісі соғысқа жеткенше және дайындықтан өткенше сол 1942 жылдың аяғы болған шығар.
Байгельдиев Амалбай тұтқынға түскеніне ол кінәлі емес оның командирлері кінәлі, өйткені олар ұрысты түпкілікті ұйымдыстырмаған. Атамыз қатардағы жауынгер болған және командирден түскен бұйрықты орындаған.
1941 жылы Қызыл армия жаппай шегінде тұтқынға түскен адамдарды немістер Германияға вагондап жіберген. Ал 1943 жылы Қызыл әскерлер шабулға көшкен. Ол кісі тұтқынға 1943 жылдың 13 қаңтарында түскен. 1943 жылдың қаңтар және ақпан айында Қызыл әскерлер шабулға шығып жауды бірнеше километрге шегіндіріп кқп жерді немістерден босатқан. Міні сол кезде атамыз тұтқыннан босатылған деп ойлаймын. Ол тұтқында көп болмаған.
Егерде ол тұтқында көп кақыт болып және Германия жерінде болғанда оны соғыстан кейін НКВД қамауға алып жер аудартып жіберетін еді.
Сонымен қатар, әлі тағы ҚМ және ҰҚК архивтерінен сұрастырамыз. Оның қалай тұтқынға түскенін және қанша уақыт болғанын.
Наш дед Амалбай Байгельдиев в начале января 1943 года в составе 159 гвардейского стрелкового полка 53 гвардейской стрелковой дивизии участвовал в боевых действиях по освобождению Ленинградской области.
По архивным данным, 13 января 1943 года в районе населенного пункта Козлово Залучского района Ленинградской области попал в плен (освобожден).
Предполагается, что в плену он был не долго, так как в январе и феврале 1943 года Красная армия проводила наступательные операции, в ходе которых противник был отброшен на несколько километров и были освобожден много населенных пунктов, где и был освобожден наш дед.
Автор: Амалбаев Нартай Ескендірұлы
Мұрағаттан:
Байгельдиев Амалбай
Донесение о потерях
Дата рождения: __.__.1901
Место рождения: Южно-Казахстанская обл.
Дата и место призыва: Ленгерский РВК, Казахская ССР, Южно-Казахстанская обл., Ленгерский р-н, к/з Кызыл Канат
Воинское звание: рядовой красноармеец
Последнее место службы: 53 гв. сд
Дата выбытия: 14.01.1943
Причина выбытия: попал в плен (освобожден)
Информация об архиве –
Источник информации: ЦАМО
Фонд ист. информации: 58
Опись ист. информации: 18001
Дело ист. информации: 151